Co to jest czterokołowiec lekki i kto ma prawo nim kierować?

Czterokołowiec lekki to tzw. mikrosamochód przeznaczony do przemieszczania się po drogach. W niektórych sytuacjach może stanowić tańszą i bardziej kompaktową alternatywę dla klasycznego pojazdu. Aby usiąść za kierownicą czterokołowca lekkiego, trzeba mieć jednak odpowiednie uprawnienia. Sprawdź, jak definiuje się mikrosamochód i jakie prawo jazdy upoważnia do jego prowadzenia.

Co to jest czterokołowiec lekki?

Definicja legislacyjna czterokołowca lekkiego znajduje się w ustawie Prawo o ruchu drogowym. Ta niezwykle ważna ustawa z dnia 20 czerwca 1997 roku określa prawa i obowiązki wszystkich uczestników ruchu drogowego. W art. 2 pkt 42c regulacji przeczytasz, że czterokołowiec lekki to pojazd:

• o masie własnej poniżej 350 kg;
• skonstruowany w sposób uniemożliwiający jazdę powyżej 45 km/h.

Wg regulacji unijnych dopuszczalna masa całkowita pojazdów czterokołowych objętych rozporządzeniem 68/2013 (homologowanych według tego rozporządzenia) nie może przekroczyć maksymalnej masy całkowitej podanej przez producenta. Ponadto dopuszczalna ładowność czterokołowca lekkiego nie może być wyższa niż 200 kg.
Czterokołowiec lekki, podobnie jak zwykły czterokołowiec i każdy inny pojazd przemieszczający się legalnie po drodze, musi być wyposażony w tablice rejestracyjne. „Blachy” umieszcza się zawsze z tyłu mikrosamochodu. Jeśli z przodu czterokołowca przewidziano miejsce na rejestrację, powinna się ona znaleźć również tam.

Czym jest czterokołowiec inny niż lekki?

Prawo wyróżnia również pojęcie „czterokołowiec inny niż lekki”. Jest to pojazd o masie własnej większej, niż czterokołowiec lekki i bez ograniczenia prędkości do 45 km/h. Zgodnie z zapisami zawartymi w ustawie służy on do przewozu osób lub ładunków z wyłączeniem auta osobowego, ciężarowego i motocykla. Przy przewozie rzeczy masa własna czterokołowca nie może przekraczać 550 kg (bez uwzględniania masy akumulatorów przy napędzie elektrycznym), a przy przewozie osób — 400 kg. Dopuszczalna ładowność czterokołowca do przewozu rzeczy nie może być wyższa niż 1000 kg, a czterokołowca do przewodu osób — wyższa niż 200 kg.

Popularne modele czterokołowców lekkich

Produkcją czterokołowców lekkich nie zajmują się największe koncerny samochodowe takie jak Mercedes, BMW czy Volkswagen. W wytwarzaniu mikrosamochodów specjalizują się za to francuskie marki Ligier, Aixam i Microcar. Projektowaniem i produkowaniem niewielkich pojazdów o masie do 350 kg zajmuje się też włoska firma Piaggio będąca światowym liderem na rynku motocykli. Piaggio tworzy też samochody, skutery i samoloty.
Szczególną popularnością wśród kierowców cieszą się poniższe modele czterokołowców lekkich:

• Ligier JS50 Elegance ICE;
• Ligier JS50 Young;
• Ligier JS60 CHIC SUV Extreme;
• Microcar Due 6 Plus;
• Microcar Due 6 Premium Ice;
• MICROCAR M.GO6 X;
• Aixam Coupé GTI;
• Aixam Crossline Evo;
• Aixam Crossover Premium.

Kto może prowadzić czterokołowiec lekki?

Wokół kwestii dotyczących uprawnień do kierowania czterokołowcami lekkimi narosło wiele mitów. Część osób twierdzi, że za kierownicę takiego mikrosamochodu może wsiąść każdy, kto ukończył 18. rok życia i legitymuje się dowodem osobistym. Ustawa o kierujących pojazdami jednak jasno mówi, że do prowadzenia mikrosamochodu niezbędne są odpowiednie uprawnienia. A więc kto może „wsiąść za kółko” czterokołowa lekkiego? Aby uzyskać do tego upoważnienie, trzeba przejść kurs na prawo jazdy i zdać egzamin na kat. AM. Takie prawo jazdy stanowi alternatywę dla obowiązującej do 2013 roku karty motorowerowej i jest w zasięgu osób, które ukończyły 14. rok życia. Co ciekawe, upoważnia nie tylko do prowadzenia mikrosamochodu o masie poniżej 350 kg, roweru czy motoroweru, ale również do kierowania zespołem pojazdów złożonym z motoroweru lub czterokołowca lekkiego i przyczepy (tylko w na terenie Polski).
Kurs na prawo jazdy AM to koszt rzędu 900-1500 zł. Do ceny za szkolenie trzeba też doliczyć badania lekarskie (200 zł), zdjęcie, opłatę za egzamin w wojewódzkim ośrodku ruchu drogowego (250 zł) i wydanie prawa jazdy (100,50 zł).

Warto wiedzieć! Od 2022 roku za kierowanie czterokołowcem lekkim bez niezbędnych uprawnień grozi grzywna w wysokości co najmniej 1500 zł. Takie wykroczenie może skutkować również wydaniem zakazu prowadzenia pojazdów.

 
 

Czy czterokołowca lekkiego dotyczy homologacja?

Pojazdy silnikowe przed dopuszczeniem do ruchu drogowego muszą przejść skomplikowane procedury weryfikacyjne. Za sprawdzenie ich stanu technicznego odpowiada konkretny organ, tj. Dyrektor Transportu Dozoru Technicznego (TDT). Wystawia on tzw. świadectwo homologacji uwzględniając przynależność pojazdu do konkretnej kategorii określonej w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 168/2013 z dnia 15 stycznia 2013 roku. Przykładowo grupa oznaczona literą „M” dotyczy aut osobowych, „N” — samochodów ciężarowych a „O” — przyczep i naczep. Czterokołowce, wraz z pojazdami dwukołowymi i trzykołowymi, zaliczają się do kategorii „L”.
Kategoria “L” dzieli się na wiele podkategorii, a lekkie czterokołowce należą do zbioru oznaczonego L6e. Zgodnie z rozporządzeniem pojazdy zaliczające się do tej grupy muszą spełniać określone wytyczne dotyczące specyfikacji technicznej. Oprócz opisywanego wcześniej ograniczenia prędkości do 45 km/h kategoria L6e narzuca konieczność zachowania maksymalnej masy w stanie gotowym do jazdy poniżej 425 kg. Informuje również, że pojemność silnika czterokołowca lekkiego powinna być mniejsza niż 50 cm3. Dodatkowo w pojeździe mogą być maksymalnie 2 miejsca siedzące.
W obrębie kategorii „L” wyróżnia się:

• pojazd L6eA — lekki czterokołowiec drogowy o maksymalnej ciągłej mocy znamionowej lub netto ≤ 4000 W;
• pojazd L6eB — lekki czterokołowiec, który ma zamkniętą kabinę dla kierowcy i pasażerów będącą dostępną maksymalnie z trzech stron. Cechuje się maksymalną ciągłą mocą znamionową lub netto  ≤ 6000 W. Podkategoria pojazdu L6eB dzieli się na podkategorię L6eBU (mikrosamochód do przewozu towarów) i podkategorię L6eBP (mikrosamochód do transportu pasażerów);
• L6e-BP — służy do przewozu ludzi i różni się od pojazdu spełniającego wymagania kategorii L6e-BU;
• L6e-BU — to pojazd wyposażony w zamkniętą lub otwartą przestrzeń ładunkową i powierzchnię dla ludzi. Obszary te muszą być od siebie oddzielone sztywną przegrodą. Miejsce do przewozu towarów ma mieścić sześcian o boku mierzącym 60 cm.

Co przepisy mówią o jeździe czterokołowcem lekkim?

Osoby zdecydowane na podróżowanie czterokołowcem lekkim po drogach publicznych muszą zadbać o dopełnienie obowiązku rejestracji, a także o wykupienie polisy OC. Niedopilnowanie któregoś z tych warunków może wiązać się z bardzo nieprzyjemnymi konsekwencjami, np. w czasie rutynowej kontroli drogowej lub stłuczki. Ponadto kierujący mikrosamochodami są zobowiązani do przestrzegania zasad ruchu drogowego. Czterokołowce lekkie mają zakaz:

• przemieszczania się po drogach szybkiego ruchu i autostradach;
• podróżowania po plażach i po obszarze parków krajobrazowych czy narodowych;
• przejeżdżania przez wały przeciwpowodziowe i wzdłuż ich korony (poza miejscami wyznaczonymi).

Kierowców czterokołowców lekkich dotyczą też pewne ograniczenia co do przewozu pasażerów. Jeśli w mikrosamochodzie znajduje się dziecko w wieku do 7. lat, prowadzący może jechać z prędkością maksymalnie 40 km/h.

Podsumowanie

• Czterokołowiec lekki to niewielki samochód o masie własnej poniżej 350 kg, który został skonstruowany w sposób uniemożliwiający jazdę powyżej 45 km/h. Służy do przewozu pasażerów lub ładunków.
• Do prowadzenia czterokołowca lekkiego uprawnia prawo jazdy kategorii AM, które można uzyskać po ukończeniu 14. roku życia.
• Za prowadzenie czterokołowca lekkiego bez wymaganych uprawnień grozi grzywna w wysokości 1500 zł.
• Czterokołowce lekkie klasyfikuje się jako kategorię homologacyjną L6e.
• Zasady kierowania mikrosamochodu określają przepisy ruchu drogowego.